3 vragen die jij krijgt in een sollicitatiegesprek

Solliciteren kun je leren

Van een sollicitatiegesprek kan heel veel afhangen en de meeste mensen vinden het voeren van sollicitatiegesprekken ongeveer net zo leuk als een bezoekje aan de tandarts. Het onderwerp bezorgt veel mensen klamme handjes en knikkende knieën. Toch heeft het voeren van een goed sollicitatiegesprek niet zozeer iets te maken met talent, maar vooral met oefening. Solliciteren is een skill als alle andere. Dat betekent dat je er te allen tijde beter in kunt worden dan dat je nu bent. Het enige wat daarvoor nodig is, is openstaan voor verbetering en gerichte oefening. In mijn werk als recruiter voer ik vaak sollicitatiegesprekken met kandidaten en een kandidaat die zich goed en grondig heeft voorbereid, komt altijd beter uit de verf dan een kandidaat die zichzelf laat verblinden door de stress. Hoe jij jezelf presenteert in een sollicitatiegesprek vertelt mij meer over jou dan je LinkedIn-profiel, je cv én je sollicitatiebrief samen. Het gesprek kan jouw sollicitatie maken of breken. Daarom is het van belang om dit deel van de sollicitatieprocedure serieus te nemen en goed voor te bereiden. Hoe beter jij jezelf voorbereidt, hoe minder last je hebt van stress en hoe fijner het gesprek zal zijn. Paniek is nergens voor nodig.

Hoewel alle recruiters en bedrijven een eigen stijl hanteren bij het voeren van sollicitatiegesprekken, worden een paar vragen zo goed als altijd aan een kandidaat gesteld. In dit artikel presenteer ik drie vragen die ik – en met mij vele anderen – altijd stellen. Ook geef ik per vraag aan wat een goed antwoord is en wat een minder goed antwoord is. Onthoud dat dezelfde vraag op een aantal verschillende manieren gesteld kan worden: hij hoeft dus niet letterlijk op de manier waarop ik hem schrijf gesteld te worden.

Vraag 1: Wil je iets over jezelf vertellen?

Dit is in 99% van de gevallen de eerste vraag die de recruiter aan je zal stellen. Het is daarmee jouw eerste échte kans om jouw gesprekspartner te overtuigen van jouw waarde. Om eerlijk te zijn weet ik vrijwel altijd aan de hand van het antwoord dat de kandidaat geeft op deze ene vraag of de kandidaat geschikt is voor de functie of niet. Iedereen weet dat deze vraag gesteld gaat worden, maar toch weten slechts weinig kandidaten een overtuigend antwoord te geven.

Zeg niet:

De twee grootste fouten hier zijn het vertellen van irrelevante persoonlijke informatie en het voorlezen van je cv. De eerste fout komt voor wanneer kandidaten uitgebreid vertellen over hun thuissituatie, hun huisdieren of hun hobby’s. Hoewel een personal touch welkom is, ben ik voornamelijk geïnteresseerd in wat jij mijn bedrijf kunt bieden. De naam van je goudvis is dus niet zo interessant voor je gesprekspartner. De tweede fout komt voor wanneer kandidaten in chronologische volgorde vertellen over hun opleiding en werkervaring. Dat is weliswaar relevante informatie, maar die info heb ik vóór dit gesprek al uitgebreid doorgenomen. Je vertelt je gesprekspartner dus niets nieuws als jij je cv gaat voorlezen.

Zeg wel:

Als je maar één les uit dit artikel haalt, laat dat dan de volgende zijn: zie dit als jouw kans om een persoonlijke pitch te houden. Je krijgt op dit moment de kans om een ‘eerste indruk’ te maken op je gesprekspartner. Zorg ervoor dat je een relevant, duidelijk en memorabel verhaal over jezelf vertelt en je hebt een ijzersterk begin van het gesprek gemaakt. Ik stel ten eerste voor dat jij je antwoord op deze vraag thuis voorbereidt en oefent. Het is een goed idee om je verhaal op papier te zetten en een paar keer voor de spiegel te oefenen. Wees niet bang dat dit ingestudeerd overkomt: als jij weet welk beeld jij van jezelf wilt schetsen, kun je dat op een heel natuurlijke manier overbrengen.

Ten tweede stel ik voor dat jij je vasthoudt aan een bepaalde structuur bij het vormgeven van je verhaal. Hier zijn verschillende opties voor, zoals:

- past > present > future

- why > how > what

- success > skills > situation

Als voorbeeld zal ik een eenvoudig antwoord volgens de structuur why > how > what uitwerken. In die structuur geef jij antwoord op drie vragen, namelijk: “Why do you do what you do? How do you do it? What do you do?”

“Al sinds de kleuterklas ben ik helemaal weg van tekenen. Ik heb mijn hele leven lang altijd graag getekend en ik haal er echt voldoening uit om iets moois op papier te zetten. [why]

Daarom heb ik ervoor gekozen om een opleiding als graphic designer te volgen. Ik heb tijdens mijn opleiding veel geleerd en mijn tekenvaardigheden goed ontwikkeld. Ik ben met name goed in het ontwerpen van logo’s. [how]

Na mijn opleiding ben ik op zoek gegaan naar een baan als graphic designer en ik kwam deze vacature tegen. Ik werd direct enthousiast, omdat ik weet dat jullie voornamelijk met zakelijke klanten werken en dus vaak logo’s ontwerpen. Dat is iets dat perfect bij mij past en daarom heb ik gesolliciteerd. [what]”

Vraag 2: Waarom wil je hier werken?

Deze vraag gaat over jouw motivatie. Kandidaten hebben verschillende drijfveren: sommige kandidaten zijn voornamelijk geïnteresseerd in de doorgroeimogelijkheden, andere kandidaten zijn op zoek naar een bepaalde bedrijfscultuur. De recruiter moet weten wat jou drijft en motiveert om te kunnen weten of jij daadwerkelijk bij het bedrijf en de functie past.

Zeg niet:

Let erop dat je geen antwoord geeft dat op heel veel verschillende bedrijven van toepassing kan zijn. Algemene antwoorden, zoals “het bedrijf ligt in de buurt” of “het werk lijkt me interessant”, zijn totaal niet overtuigend en laten de recruiter niet zien dat jij enthousiast bent over deze specifieke functie bij dit specifieke bedrijf. Ook is het niet goed om de nadruk te leggen op de arbeidsvoorwaarden of de doorgroeimogelijkheden. Uiteraard begrijpt de recruiter dat jij waarde hecht aan het maken van carrière, maar je zit er voor deze functie, niet alvast voor de volgende. Dat geldt ook voor het salaris: het is geen probleem om geld belangrijk te vinden, maar ik hoop dat jouw interesse voor de vacature dieper gaat dan je loonstrook.

Zeg wel:

Om deze vraag goed te kunnen beantwoorden, is het belangrijk om je huiswerk te doen. Probeer het antwoord op de volgende vragen te vinden:

- Hoe is de bedrijfscultuur? (bekijk bijvoorbeeld www.glassdoor.nl)

- Hoe past dit bedrijf bij mijn persoonlijkheid, ambities en interesses?

- Welke uitdagingen zijn er voor mij in dit bedrijf?

- Welke uitdagingen zijn er voor mij in deze functie?

- Welke waarde kan ik dit bedrijf bieden?

Hoe specifieker jij jouw antwoord kunt laten aansluiten op deze functie bij dit bedrijf, hoe beter. Dat laat aan de recruiter zien dat jij je specifiek richt op deze baan in plaats van op een baan. Er zijn weinig dingen zo onaantrekkelijk als een kandidaat die niet weet wat hij wil, waarom hij iets wil en wanneer hij iets wil. Let er daarnaast op dat je enthousiasme laat zien in je antwoord. Ik ga ervan uit dat je hebt gesolliciteerd op een functie die jou daadwerkelijk enthousiasmeert en dat mag je gerust laten blijken in je antwoord.

Vraag 3: Wat vind jij dat jouw sterke en zwakke punten zijn?

Deze vraag gaat over jouw zelfbeeld. De recruiter is niet zozeer geïnteresseerd in jouw daadwerkelijke kennis en skills: die heeft hij namelijk al gecontroleerd aan de hand van je cv. Had je niet over de juiste opleidingen, vaardigheden of ervaringen beschikt, was je niet uitgenodigd voor een gesprek. Bovendien kan de recruiter jouw technische vaardigheden niet testen tijdens het gesprek – enkele uitzonderingen daargelaten. Waar de recruiter wél geïnteresseerd in is, is hoe jij jezelf ziet en hoe jij jezelf kunt presenteren. Deze vraag gaat dus over jouw personal brand.

Zeg niet:

Hier worden twee typische fouten gemaakt. De eerste fout is een gebrek aan een antwoord, überhaupt. Kandidaten die ‘hier nog nooit over hebben nagedacht’ hebben geen goed zelfbeeld en zijn eigenlijk bij voorbaat al ongeschikt. De tweede fout is een gebrek aan eerlijkheid. Sommige kandidaten proberen positieve eigenschappen te vermommen als negatieve eigenschappen. Antwoorden zoals “ik ben een perfectionist”, “ik werk te hard” en “ik probeer het vaak té goed te doen” zijn geen goede antwoorden. Andere kandidaten overdrijven hun positieve eigenschappen of zijn juist te bescheiden om positieve eigenschappen te benoemen. Dergelijke antwoorden werken niet in jouw voordeel.

Zeg wel:

Mijn eerste advies is: ken jezelf. Voordat je een goed antwoord op deze vraag kunt geven, zul je eerst zelf moeten weten wat jij van jouw persoonlijkheid, kennis en vaardigheden vindt. Waar ben je goed in? Waar ben je minder goed in? Waar wil je goed in zijn? Antwoord proberen te geven op dit soort vragen is stap één. Mijn tweede advies is: zorg ervoor dat je coachable bent. Iedereen heeft slechte eigenschappen, maar jij weet daarbij ook hoe je ze wilt verbeteren. Je loopt niet weg van je mindere kanten en steekt zeker niet je kop in het zand, maar bent open en eerlijk over jouw mindere kanten. Eerlijkheid is een essentieel onderdeel van het bouwen van een personal brand en daarmee ook een essentieel onderdeel van het voeren van een sollicitatiegesprek. Een recruiter zal het juist waarderen als jij een helder en eerlijk zelfbeeld hebt: wees dus niet bang om een eerlijk antwoord op deze vraag te geven.

Oefening baart kunst

Aan de hand van deze adviezen kun jij je eigen antwoorden op typische sollicitatievragen voorbereiden. Onthoudt: paniek is nergens voor nodig en oefening baart kunst. Veel studenten en starters oefenen helaas nooit met solliciteren. Zij zitten echter juist in een groep die ontzettend veel baat heeft bij sterke sollicitatievaardigheden. Het kan moeilijk zijn om solliciteren te oefenen als je niet weet waar je op moet letten. Ik heb zeer veel sollicitatiegesprekken gevoerd en ben bekend met beide kanten van de tafel. Weet je niet waar je moet beginnen? Laat mij je helpen. Ik kan je in een informele video call precies uitleggen wat jij moet verbeteren om zo goed mogelijk voor de dag te komen wanneer het er écht om draait. Klik hier voor meer informatie.